W dniu dzisiejszym na cmentarzu Rakowickim pożegnaliśmy ikonę naszego Krakowskiego KSL - Marię PLĄDER.
Maria pełniła funkcję sekretarza zarządu przez blisko pięćdziesiąt lat. Wiedziała o członkach i działaniach Klubu wszystko. Była niezastąpiona w sprawach majątkowych związanych z budową Pomnika Ku Czci Lotników.
Żegnała ją licznie zgromadzona rodzina oraz koleżanki i koledzy seniorzy lotnictwa z Krakowskiego KSL, wraz ze sztandarem. Obecna była delegacja Muzeum Lotnictwa Polskiego na czele z dyrektorem, Tomaszem Koseckim. W imieniu KKSL zmarłą pożegnał prezes, Leszek Mańkowski.
Wszystkim uczestnikom uroczystości serdecznie dziękuję. Pragnę wyrazić swoje uznanie dla pocztu sztandarowego. Koledzy - prezentowaliście się wzorowo!
Poniżej zamieszczam tekst ostatniego pożegnania, oraz życiorys naszej nieodżałowanej Koleżanki.
Droga Rodzino!
Szanowni Zebrani!
Z wielkim smutkiem żegnamy dziś naszą drogą koleżankę, Marię PLĄDER, która od blisko pół wieku pełniła funkcję sekretarza Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa.
Odeszła do „Niebieskiego Aeroklubu” w wieku 91 lat, w dniu 7 września 2022 roku. Jej nagłe odejście było dla nas szokiem – wszak jeszcze kilka dni wcześniej, w czasie comiesięcznego zebrania snuliśmy nasze kolejne, senioralne plany…
Pani Maria, koleżanka Maria, czy po prostu – dla niektórych – Maria. Niezwykle silna kobieta, które w czasie swojego życia musiała zmierzyć się z niezwykle trudnymi wyzwaniami.
Pierwsze, to utrata ukochanego męża, Mieczysława, który zginął śmiercią lotnika w katastrofie samolotu PLL LOT pod Moskwą w 1957 r. Zawalił się wówczas plan na piękne i wspólne pożycie małżeńskie… Mimo tego tragicznego doświadczenia, Maria, która od kilku lat pracowała zawodowo w lotnictwie, nie poddała się i samodzielnie pojęła trud wychowania syna. A że z natury była osobą bardzo obowiązkową i poważnie traktującą swoją pracę zawodową, przeto szybko awansowała w zawodowej hierarchii. Pomagała Jej w tym niezwykła empatia, która ułatwiała kontakty z innymi ludźmi. Jej życzliwość i uczynność powodowały, że przebywanie w Jej towarzystwie było przyjemnością. Dbała jednakowo o wszystkich. Przede wszystkim rodzinę, ale też o przyjaciół oraz kolegów z Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa, w którym działała przez blisko pół wieku.
Kiedy dziesięć lat wstecz zostałem wybrany prezesem tego zacnego Klubu, bałem się, że nie podołam obowiązkom. Maria sprawiła, że dość szybko poznałem szczegóły naszej działalności i wciągnąłem w wir wydarzeń i zadań.
Parę lat temu zmarł ukochany syn. Co to znaczy dla matki, możemy sobie tylko próbować wyobrazić. Po raz drugi ślepy los zadał tej wspaniałej kobiecie cios. Baliśmy się o zdrowie naszej Koleżanki, czy podoła tej tragedii. Jednak Maria doszła szybko do wniosku, że jako babcia ma dla kogo żyć. I znów przeorganizowała swoje życie, by pracą i obowiązkami wypełnione, miało głęboki sens.
Od jakiegoś czasu Jej zdrowie się pogorszyło na tyle, że na zebrania przywoził Ją wnuczek Norbert. Dziękujemy za to, bo dla Marii, to było bardzo ważne. Tam, w Klubie były obowiązki i oczekiwania klubowiczów, a Ona, jak mało kto, wiedziała jak je spełnić.
Od dwóch miesięcy pracowaliśmy nad przygotowaniem obchodów 60. rocznicy powstania KKSL. Cieszyła się wraz z nami, że istniejemy i działamy już tyle lat. Opracowywaliśmy wnioski na wyróżnienia, i nic nie wskazywało, że wspólnie już tego jubileuszu nie obejdziemy…
Los, który jest myśliwym, sprawił, że żegnamy tu Marię jako członka rodziny Plądrów, ale też i ważną postać naszej wielkiej, lotniczej rodziny. Bo lotnictwu Maria poświeciła 74 lata swojego życia!
Za swoje osiągnięcia w pracy zawodowej władze państwowe wyróżniły Ją między innymi Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Aeroklub Polski najwyższym odznaczeniem związkowym – Złotym Medalem, Krakowski KSL medalem „Gloria Aviatoribus”, a Klub Lotników Loteczka „Honorową Złotą Lotką”
Żegnaj kochana Mario!
Cześć Twojej Pamięci!
Życiorys
Maria Stanisława PLĄDER
z domu Lichoń c. Wojciecha i Janiny z d. Piątek ur. 9 września 1931 r. w Krakowie. Odznaczenia: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Srebrny Krzyż Zasługi, Złota i Srebrna Odznaka Za Pracę Społeczną Dla Miasta Krakowa i inne.
W roku 1938 rozpoczęła naukę w Szkole Powszechnej nr 60 im. Tadeusza Reytana w Krakowie Łagiewnikach i ukończyła ją 30 czerwca 1945 roku. Podczas okupacji chorowała na malarię. Szczęśliwie młody organizm przezwyciężył chorobę. Wojciech Lichoń (ojciec Marii Lichoń) pracownik organizacji młodzieżowej YMCA został aresztowany przez Niemców. Podczas przesłuchań był bity i maltretowany. Przed wywiezieniem do obozu koncentracyjnego uratowała go żona Janina Lichoń wykupując za duże pieniądze, co wiązało się z utratą domu. Dalszą naukę kontynuowała Maria w żeńskiej Publicznej Średniej Szkole Zawodowej Handlowej do 26 czerwca 1948 roku. Równocześnie pracowała w Państwowej Fabryce Naczyń Emaliowanych przy ul. Lipowej 4 w dziale zaopatrzenia. Po likwidacji fabryki w 1948 roku Maria Lichoń , poprzez biuro zatrudnienia, otrzymała pracę w Aeroklubie Krakowskim mieszczącym się wówczas przy ul. Smoleńsk 14 w Krakowie. Pracowała na etacie kierownika kancelarii – kasjera. Pomimo młodego wieku wkrótce powierzono jej stanowisko kierownika aeroklubu. Przy ulicy Smoleńsk aeroklub zajmował trzy pomieszczenia, w których było biuro, biblioteka i sala z eksponatami upamiętniającymi działalność aeroklubu. W hallu odbywały się teoretyczne szkolenia lotnicze, zebrania, oraz istniała możliwość gry w ping ponga. Praktyczne szkolenia samolotowe prowadzono na lotnisku Pasternik, a szybowcowe w Balicach. Piloci instruktorzy Borys Puzej i Edward Działowski (społecznie) szkolili równolegle w Sekcji Lotniczej Wydziałów Politechnicznych Akademii Górniczo – Hutniczej. W tamtym okresie trenowali między innymi piloci: Mieczysław Pląder (wyszkolony na szybowcach w 1946 roku), Mieczysław Bułat, Aleksander Sroka, Bolesław Jakubowski, Józef Bujak, Janusz Hajewski. Przy ul. 1-go Maja 6 (obecnie ul. Dunajewskiego 6) w Krakowie znajdowała się siedziba Zarządu Okręgu Ligi Lotniczej. Jej dyrektorem był Ludwik Nazarkiewicz brat płk pil. Stanisława Nazarkiewicza, ostatniego przed wybuchem wojny dowódcy 2 Pułku Lotniczego. Kiedy stanowisko dyrektora objął por. pil. Antoni Chojcan, zaproponował Marii Lichoń przejście do pracy w Lidze Lotniczej. 31 marca 1951 roku przekazała obowiązki kierownika aeroklubu Tadeuszowi Augustyniakowi i objęła w Lidze Lotniczej stanowisko starszego inspektora w Dziale Organizacji i Planowania. Wkrótce została sekretarzem i zastępcą dyrektora por. pil. Antoniego Hojcana z nadzorem nad działami: organizacji i planowania, finansowym, zaopatrzenia lotniczego, modelarstwa lotniczego i propagandy lotniczej. Zarządowi Okręgu Ligi Lotniczej podlegały: Aeroklub Krakowski, Centrum Wyszkolenia Spadochronowego w Nowym Targu, Szkoła Szybowcowa Wyczynowa na Żarze, Szkoła Szybowcowa Żaglowa w Tęgoborzu, Szkoła Szybowcowa w Libiążu Małym. Podczas działalności Ligi Lotniczej z powodu trudnego i niebezpiecznego do lotów terenu a co za tym idzie wypadków, zlikwidowano lotnisko na Pasterniku. Przejęto lotnisko w Pobiedniku Wielkim, przenosząc tam hangar z Pasternika. Równolegle latano z lotniska na Rakowicach. Rozbudowano Centrum Wyszkolenia Spadochronowego w Nowym Targu i Szkołę Szybowcową Wyczynową na Żarze. Uruchomiono na dużą skalę szkolenie szybowcowe za wyciągarką i samolotem (również na lotnisku w Balicach). Zbudowano na Łąkach Nowohuckich zaprojektowaną przez prof. dr hab. płk pil. Czesława Jaksę wieżę spadochronową wysokości 48 metrów. Organizowano pokazy lotnicze na Błoniach w Krakowie i na lotnisku w Rakowicach. W dniu 7 października 1951 roku w kościele pod wezwaniem świętej Anny w Krakowie Maria Lichoń zawarła związek małżeński z Mieczysławem Pląder. Po połączeniu 15 maja 1953 roku (w województwie krakowskim) Ligi Lotniczej, Ligi Morskiej i Ligi Przyjaciół Żołnierza, powstał Zarząd Wojewódzki Ligi Przyjaciół Żołnierza. W nowej strukturze Wydziałem Lotniczym kierował por. pil. Antoni Chojcan. Sprawy techniczne prowadził Reinhold Tkocz, Krystyna Szymańska modelarstwo lotnicze, a Maria Pląder jako starszy inspektor, dział kursów wstępnych i wiadomości lotniczych. Organizowała w Krakowie i w terenie zajęcia z historii lotnictwa oraz kursy z zakresu meteorologii, nawigacji lotniczej i teorii lotu. W roku 1957 Maria Plader skorzystała z propozycji Kazimierza Chałupnika i 11 lutego przeszła do pracy na stanowisko starszego referenta w VII Okręgu Inspektoratu Kontroli Cywilnych Statków Powietrznych w Krakowie. Zajmowała tam stanowiska od starszego referenta technicznego do radcy i starszego radcy. Od 1957 roku sekretarz w Okręgowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych w Krakowie. Ukończyła kursy z zakresu lotnictwa zorganizowane w Krakowie, Jeżowie i Warszawie. Ukończyła również w kwietniu 1977 roku liceum ekonomiczne w systemie zaocznym, w specjalności administracja terenowa. Tematem pracy dyplomowej była „ Organizacja i zadania lotnictwa cywilnego w Polsce z uwzględnieniem transportu lotniczego na przykładzie województwa miejskiego krakowskiego”. W grudniu 1992 roku odeszła na emeryturę, lecz jeszcze do grudnia 1994 roku pracowała społecznie. Członek Honorowy Aeroklubu Krakowskiego. Członek i Sekretarz Prezydium Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Lotników Polskich w Krakowie. Wieloletni sekretarz Krakowskiego Klubu Seniorów Lotnictwa.
Mieczysław Pląder (mąż Marii Pląder ) s. Franciszka i Zofii z d. Kusek ur. 17 października 1928 r. w Krakowie. W Krakowie ukończył gimnazjum i liceum. Od 1946 roku pilot szybowcowy. Szkolenie na lotniskach w Bodzowie, Balicach i Tęgoborzu. Tytuł pilota samolotowego otrzymał 30 października 1949 roku w Centrum Wyszkolenia Pilotów i Mechaników w Ligotce Dolnej. Po kursie w Centrum Szkolenia Instruktorów Szybowcowych w Bielsku-Białej, instruktor szybowcowy z uprawnieniami do szkolenia w zakresie IV stopnia z liny gumowej, za wyciągarką, za samolotem. W latach 1951-1953 kierownik sekcji szybowcowej i starszy instruktor w Aeroklubie Krakowskim. 6 października 1953 roku uzyskał tytuł instruktora samolotowego III klasy. W okresie 1953-1954 zatrudniony w Polskich Liniach Lotniczych „LOT” Oddział Usług Agrolotniczych. Wykonał 1505 lotów na opryski chwastów, opylanie lasów, rozsiewanie nawozów. 2 marca 1954 roku otrzymał tytuł pilota komunikacyjnego. Od 1954 do 1957 roku pilot komunikacyjny Polskich Linii Lotniczych „LOT”. Przeleciał 500000 kilometrów na trasach krajowych i zagranicznych. Zginął 14 czerwca 1957 roku w katastrofie samolotu Ił-14 SP-LNF (lot nr 232) w pobliżu lotniska Wnukowo koło Moskwy. Śmierć poniosło pięciu pasażerów i czterech członków załogi (I pilot Władysław Snacki, II pilot Mieczysław Pląder, mechanik pokładowy Marian Siemieniak, radiooperator Michał Łukasiewicz). Uratowało się trzech pasażerów i stewardessa Ewa Federowska. Mieczysław Pląder pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Członek Aeroklubu Krakowskiego w latach 1946-1957.
Tekst i foto: Leszek Mańkowski
Comments