W tym roku przypada 78 rocznica tragedii załogi polskiego bombowca Halifax lecącego z misją do Polski. Samolot został ostrzelany przez niemieckiego myśliwca w następstwie czego zapalił się i zakończył swój lot rozbijając się na Hajnikowej Łące w pobliżu Radatic, na Słowacji.
Jak co roku w uroczystości, która odbyła się 3 października 2022 r. uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych RP i Wojska Polskiego. Przybył na nią ambasador RP na Słowacji dr Krzysztof Strzałka, wraz z Attache Obrony przy Ambasadzie RP w Bratysławie, płk Robertem Balą. Wojsko Polskie reprezentowała delegacja z 8 Bazy Lotnictwa Transportowego. Polskich seniorów lotnictwa reprezentowała delegacja z Krakowskiego Klubu Seniorów lotnictwa w liczbie 5 osób, która wystawiła poczet sztandarowy. Gospodarze reprezentowani byli przez kombatantów i seniorów lotnictwa.
Licznie reprezentowane były siły Powietrzne Słowacji na czele z ich dowódcą, a gospodarzem była urocza Pani Mgr Gabriela Viazankowa – Starostka Radatic.
Uroczystość rozpoczęła się na Hajnikowej Łące dokąd przedstawicieli delegacji zawieziono samochodami terenowymi. W miejscu katastrofy – w górach – znajduje się krzyż, ławeczki i tablice informacyjne.
Pod krzyżem delegacje i Rodziny lotników złożyły wieńce i znaki pomięci, a Kapelan Słowackich Sił Powietrznych odmówił modlitwę. W tym roku, ze względu na padające obfite deszcze, wizyta w miejscu katastrofy była szczególnym wyzwaniem technicznym...
Właściwe uroczystości rozpoczęły się o godzinie 12-tej przelotem śmigłowca Sikorski Blackhawk. Następnie delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów pod pomnikiem znajdującym się na terenie Urzędu Gminy Radatice. Delegacja KKSL złożyła wiązankę kwiatów i zapaliła znicz.
Głos zabrali przedstawiciele Polski, Wielkiej Brytanii i Słowacji. Przemówienie wygłosiła Pani Starostka Viazankowa. Odegrano hymny Polski, Wielkiej Brytanii i Słowacji.
Po zakończeniu części oficjalnej zostaliśmy zaproszeni na poczęstunek. Była tam okazja do porozmawiania z naszymi przyjaciółmi, m.in. Wiliamem Zbinowskim, prezesem preszowskich seniorów lotnictwa. Pani Starostce wręczyliśmy lotniczy upominek w postaci katalogu nowej wystawy w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, z odpowiednią dedykacją.
Po raz kolejny wyjeżdżaliśmy z Radatic będąc pod wrażeniem słowackiej gościnności a także wyrazem podziwu dla ich pięknej, bezinteresownej opieki nad miejscem upamiętniającym tragedię polskich lotników. Imponująca jest również ranga zaproszonych gości oficjalnych, którzy wzięli udział w uroczystości, podkreślając jej wagę.
W katastrofie samolotu Halifax Mk V o numerze LL 187 z Dywizjonu Specjalnego 301 „Ziemi Pomorskiej” 28 grudnia 1944 roku polegli:
kpt. Franciszek Kryszczuk, ur. 26.8.1911, Wojnów – dowódca samolotu i nawigator, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari,
plut. Bolesław Uram, ur. 10.2.1920 w Polsce – pierwszy pilot, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych,
kpt. Tadeusz Wianecki, ur. 23.3.1906, Krosno – nawigator, odznaczony Medalem Lotniczym,
st. sierż. Eugeniusz Stanisław Krzeczewski, ur. 30.4.1916, Łask – radiotelegrafista, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym,
sierż. Teodor Tadeusz Majer, ur. 24.9.1918, Buer–Erle (Niemcy) – mechanik pokładowy – strzelec (Sgt), odznaczony Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Medalem Lotniczym,
st. sierż. Karol Macierzyński, ur. 31.10.1915, Klwów (pow. Przysucha) – tylny strzelec pokładowy, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari oraz trzykrotnie Krzyżem Walecznych,
plut. Stanisław Lisik, ur. 22.1.1919, Podlesie (pow. Zamość) – bombardier – pilot, odznaczony Medalem Lotniczym,
kpr. Wiktor Müller, ur. 25.5.1915, Lwów – bombardier – strzelec, odznaczony Medalem Lotniczym
Cześć Ich Pamięci
Dziękuję koleżance i kolegom z KKSL za udział w uroczystości. W jej składzie byli: Krysia i Leszek Mańkowscy, Marek Pietruszka, Paweł Rey i Henryk Serda.
Tekst i foto Leszek Mańkowski